Wanneer een hart stopt, schieten vrijwilligers van HartslagNu in actie
De Kaderregeling VWS financiert impactvolle initiatieven in de zorg. In dit drieluik ontdek je aan de hand van drie verhalen hoe deze subsidies ook jouw dagelijks leven en dat van je omgeving raken. We beginnen bij HartslagNu, een initiatief van de Hartstichting.
Op een warme zomerdag loop je door de winkelstraat van je favoriete stad. Tot je schrik zie je iemand plotseling in elkaar zakken. Je belt gauw 112 en met hulp van de centralist kom je erachter dat de signalen wijzen op een hartstilstand. Op dat moment treedt een systeem in werking dat zijn weerga niet kent. Want naast het inschakelen van de hulpdiensten, activeert de centralist een levensreddende infrastructuur: HartslagNu. De impact van dit systeem – mede mogelijk gemaakt met DUS-I-subsidie – is verbluffend. Paul Huguenin, bestuurslid bij Stichting HartslagNu en directielid bij de Hartstichting, vertelt erover met een indrukwekkende bezieling en urgentie.
“Bij een hartstilstand is tijd je vijand. Binnen zes minuten moet reanimatie opgestart zijn, anders is de kans op overleven klein. Of je overleeft het, maar met enorme gevolgen voor je gezondheid.” Paul noemt het voorbeeld van Nouri, de jonge Ajax-voetballer die tijdens een wedstrijd in de zomer van 2017 in elkaar zakte. “Zo’n drama laat zien hoe belangrijk het is om een hartstilstand te herkennen, en snel en adequaat te handelen.”
Honderd vrijwilligers
Voor noodhulpdiensten is die responstijd echter niet altijd haalbaar. Dus als 112 een melding van een hartstilstand krijgt, alarmeert de app van HartslagNu in de directe omgeving van het slachtoffer onmiddellijk zo’n honderd vrijwilligers: burgerhulpverleners. Het systeem dirigeert een aantal van hen naar de noodsituatie, anderen halen de dichtstbijzijnde AED, de defibrillator.
Het systeem valt of staat met de betrokkenheid van de vrijwilligers die erop zijn aangesloten. En dat netwerk is inmiddels bijzonder indrukwekkend. Ruim 270.000 burgerhulpverleners staan klaar om te helpen en daarmee heeft het systeem sinds een paar jaar een landelijke dekking. Daarnaast zijn er zo’n 27.000 AED’s aangemeld, soms ook beschikbaar gesteld door bedrijven. De impact is groot. Jaarlijks zijn er in Nederland circa 12.500 reanimaties, mede dankzij HartslagNu overleven naar schatting vierduizend mensen per jaar. Paul schat dat de overlevingskans sinds de introductie van het systeem met zo’n 5 á 10% is gestegen, al betekent een gebrek aan ketenregistratie dat het precieze cijfer nog moeilijk te staven is.
Van nationaal belang
Een reanimatie gaat logischerwijs gepaard met intense emoties. Overlevenden ontmoeten soms de burgerhulpverleners die hun leven hebben gered. “Dat zijn momenten waarop je tranen in je ogen krijgt,” zegt Paul. “Het is waanzinnig menselijk wat er gebeurt: onbekenden die hun eigen leven stilzetten om dat van een ander te redden.” Paul weet uit eigen ervaring dat een reanimatie van twee kanten diepe indruk maakt, want ook zelf moest hij ooit in actie komen. “Dat heeft op mij destijds veel impact gehad.”
Ondanks dat HartslagNu inmiddels bij honderdduizenden Nederlanders op de telefoon staat, was succes aanvankelijk geen vanzelfsprekendheid. Jarenlang moest HartslagNu, samen met de Hartstichting en andere betrokken organisaties, de kosten zelf zien te dragen. Met de groei van het netwerk werd de behoefte aan structurele financiering steeds urgenter. Sinds enkele jaren is er dankzij VWS een instellingssubsidie, waardoor het levensreddende werk van HartslagNu kan voortbestaan en het de kwaliteit ervan verder kan optimaliseren. “Het ministerie gaf aan: dit is eigenlijk niet ons beleidsterrein, maar we gaan jullie toch steunen,” vertelt Paul. Dat geeft de stichting niet alleen financiële zekerheid, maar ook erkenning dat het systeem inmiddels van nationaal belang is. “Wij zijn enorm dankbaar voor deze steun in de rug.”
Blijven verbeteren
De organisatie leunt echter niet alleen op steun van de overheid, maar ook op initiatieven van andere stichtingen. Zo is een deelnemer van een reanimatietraining of EHBO-cursus, bijvoorbeeld van het Rode Kruis, per definitie een potentiële burgerhulpverlener. “We hebben daarom een goed contact met hen. Net als eigenlijk met alle andere organisaties die voorzien in voorlichting en trainingen.”
Toch is er altijd ruimte voor verbetering. Paul vertelt over innovaties die de komende jaren op de agenda staan: sneller alarmeren, ook wanneer er geen getuige is om 112 te bellen, en een landelijke registratie van reanimaties om beter inzicht te krijgen in de uitkomsten. De stichting wil blijven leren en verbeteren, want uiteindelijk kan elke gewonnen seconde een leven redden.
Subsidie als stille kracht
Met de structurele subsidie kan HartslagNu levens blijven redden en zich blijven ontwikkelen, vrijwilligers en AED’s werven en nieuwe generaties betrekken. “We voelen ons enorm verantwoordelijk,” besluit Paul. “Dit is publieksgeld, maar ik durf te stellen: het is extreem goed besteed.” HartslagNu hoopt steeds sneller en beter in hulp te kunnen voorzien, zodat duizenden mensen ook morgen hun geliefden in de armen kunnen sluiten.