De groenblauwe katalysator in het onderwijs
Bij Van Hall Larenstein, een hogeschool met locaties in Leeuwarden en Velp, groeit iets bijzonders. Waar ooit een klein project begon met een beperkte subsidie, is inmiddels een stevige beweging ontstaan: Leven Lang Ontwikkelen (LLO). Niet langer een bijzaak naast het reguliere onderwijs, maar een volwaardige pijler van de hogeschool.
En dat is belangrijk, want dankzij LLO kunnen professionals beter inspelen op een wereld die continu verandert. Nieuwe technologieën, klimaatuitdagingen en verschuivende arbeidsmarkten vragen om medewerkers die zich blijven ontwikkelen. Het gaat niet langer om af en toe bijleren, maar om samen groeien, zodat kennis en vaardigheden blijven aansluiten bij wat de samenleving én het individu nodig hebben.
Om dit te stimuleren verstrekt DUS-I subsidie vanuit het programma LLO-Katalysator. Projectmanager Jenneke Sival en manager LLO Serge Muller, beiden werkzaam bij Van Hall Larenstein, vertellen hoe een reeks subsidies uit dit programma hun hogeschool hielp om van een mooi idee een ambitieuze visie te maken, en in deze visie vervolgens een gezonde dosis structuur aan te brengen.
Van startup naar scale-up
“LLO was lange tijd iets wat we erbij deden,” vertelt Jenneke. “Een paar trainingen voor professionals, een cursus hier en daar. Maar dankzij de eerste subsidie konden we echt gaan nadenken over onze rol. We gebruikten dat geld om onze visie te formuleren en de organisatievorm te herzien.”
Die eerste subsidie was relatief klein — minder dan €125.000 — maar leidde tot grote inzichten. “We kwamen erachter dat we LLO niet konden organiseren binnen het bestaande onderwijs,” zegt ze. “De doelgroep is anders, de dynamiek ook. Dat vroeg om een aparte afdeling, met een eigen team en focus.”
Serge knikt instemmend. “Toen ik hier afgelopen voorjaar begon, zat LLO nog in de startupfase. Inmiddels zijn we echt een scale-up. Dankzij de subsidie hebben we het fundament kunnen leggen: een professioneel team, structuur en een duidelijke koers. En we hebben een ambitieuze doelstelling: van 500 cursisten vorig jaar naar 2.000 in 2029.”
Midden in de maatschappelijke transities
Van Hall Larenstein is gespecialiseerd in het groenblauwe domein: landbouw, water, klimaat, natuur en dierenwelzijn. Thema’s die nauw verbonden zijn met de grote transities van deze tijd. “De vraagstukken waar we aan werken zijn prangend,” zegt Serge. “Waterbeheer, bodemdaling, klimaatadaptatie. Dat zijn geen onderwerpen waar je over tien jaar pas iets mee hoeft. We moeten nú handelen. En daar hoort goed opgeleid personeel bij.”
Daarom zoekt het team actief de samenwerking op met bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties. “De subsidie maakt het mogelijk om collega’s vrij te spelen die tijd kunnen steken in LLO,” legt Serge uit. “We brengen de vraag in kaart: waar loopt het werkveld tegenaan, hoe kunnen wij vanuit Van Hall Larenstein zo optimaal mogelijk invulling geven aan dat vraagstuk en welke vorm van onderwijs past daar het beste bij? Een in-company maatwerktraject, een cursus met open inschrijving of masterclasses?” Het is precies die omslag, van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd onderwijs, die de LLO-Katalysator wil stimuleren.
De kracht van de kleine stap
Wat begon met één kleine subsidie, groeide uit tot meerdere projecten die elkaar onderling versterken. “De kleine subsidies hebben ons geholpen een visie te vormen,” zegt Jenneke. “En dat gaf vertrouwen om groter te denken. Zonder die startsubsidies hadden we nooit de stap kunnen zetten naar de grotere projecten die we nu uitvoeren.”
Jenneke illustreert dat de school al doende leert. “In het begin was de commerciële mentaliteit een beetje onwennig binnen het onderwijs. Maar we hebben geleerd dat zolang je iets levert waar de maatschappij om vraagt, je iets wezenlijks toevoegt.”
"Waterbeheer, bodemdaling, klimaatadaptatie. Dat zijn geen onderwerpen waar je over tien jaar pas iets mee hoeft"
Ondanks krimp ruimte voor groei
Een ander belangrijk effect van LLO ligt in de toekomst van de hogeschool zelf. “Door demografische ontwikkelingen krijgen we straks minder instromende studenten,” legt Jenneke uit. “Maar juist daardoor komt er meer ruimte voor docenten om hun kennis op een andere manier in te zetten. Bijvoorbeeld voor nascholing of bijscholing van professionals. Dat houdt de kennisstroom levend.”
Toch blijft financiering een uitdaging. “Een subsidieaanvraag kost bijvoorbeeld veel tijd,” zegt Jenneke. “Ik ben er een half jaar mee bezig geweest. Dat kan drempels opwerpen, zeker voor kleinere instellingen.” Serge voegt toe: “Ik kom uit het bedrijfsleven, daar denk je in rendement. Zelf je broek ophouden. Maar ik snap nu beter hoe belangrijk het is dat de overheid bijdraagt aan maatschappelijke kennisontwikkeling.” Jenneke legt uit dat zonder die steun sommige belangrijke niche-onderwerpen simpelweg zullen verdwijnen. “En daar hebben we hier een aantal van.”
Meer dan geld
De subsidies hebben bij Van Hall Larenstein meer opgeleverd dan geld alleen: ze hebben richting gegeven aan een cultuurverandering. “We weten nu waar we naartoe willen,” zegt Jenneke. “We bouwen niet aan losse cursussen, maar aan levenslange leerlijnen. Dit doen we samen met het reguliere onderwijs, de lectoraten en het werkveld.”
Serge sluit af: “We hebben nu het fundament liggen waarmee we echt het verschil kunnen maken. Het team staat, de structuur is er, en binnenkort kunnen we nadrukkelijker de verbinding zoeken met het bedrijfsleven.” Nu begint voor Hogeschool Van Hall Larenstein het échte werk: de plannen omzetten in impact voor professionals in het groenblauwe domein.